Jutro w Zakliczynie odsłonięcie pomnika upamiętniającego zamordowanych Żydów
IPN razem z gminą Zakliczyn sfinansował pomnik upamiętniający żydowskich mieszkańców Zakliczyna i innych miejscowości, zamordowanych przez Niemców w ramach akcji Reinhardt.
Uroczystość rozpocznie się od odsłonięcia pomnika upamiętniającego żydowskich mieszkańców Zakliczyna i innych miejscowości, zamordowanych przez Niemców – skwer u zbiegu ulic Józefa Piłsudskiego i Browarki, godz. 10.00. W wydarzeniu weźmie udział dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa IPN.
Następnie w zakliczyńskim ratuszu (Rynek 1), w sali Spytka Jordana odbędzie się sesja historyczna pod hasłem „Pamięć ofiar niemieckich zbrodni. Losy Żydów i Polaków żydowskiego pochodzenia z Zakliczyna i Małopolski w latach okupacyjnego terroru” – początek o godz. 11.30. Na zakończenie zaplanowano poczęstunek w Zespole Szkół Ponadpodstawowych przy ul. Grabina 57.
Upamiętnienie żydowskich mieszkańców Zakliczyna i innych miejscowości zostało wspólnie sfinansowane przez Gminę Zakliczyn i Instytut Pamięci Narodowej. Jednym z inicjatorów powstania upamiętnienia była Anna Grygiel-Huryn, która urodziła się w getcie w Zakliczynie w 1942 r. Przeżyła wojnę dzięki pomocy polskiej rodziny Franciszka i Marii Jaroszów. Z narażeniem życia ukrywali oni przed Niemcami w sumie kilkanaście osób pochodzenia żydowskiego. Pozostałych bliskich Anny Grygiel-Huryn, z rodzin Riegielhauptów i Kempińskich, Niemcy zamordowali w obozie zagłady w Bełżcu.
Zagłada Żydów z getta w Zakliczynie
W lipcu 1942 r. niemieckie władze okupacyjne uczyniły Zakliczyn miejscem przymusowej koncentracji ludności żydowskiej z kilkunastu różnych miejscowości. W utworzonym w ten sposób getcie Niemcy stłoczyli około 2 tys. osób.
Likwidacja getta w Zakliczynie była częścią tzw. Aktion „Reinhardt”, w czasie której Niemcy zamordowali w Generalnym Gubernatorstwie co najmniej 1,5 miliona osób – Żydów i Polaków żydowskiego pochodzenia. Niemcy zlikwidowali getto w Zakliczynie we wrześniu 1942 r. Większość mieszkańców wywieźli w bydlęcych wagonach do obozu zagłady w Bełżcu i tam wymordowali. Tylko nieliczni Żydzi zdołali uciec i ukryć się przed Niemcami.
Część ofiar zamordowali w Zakliczynie, w pobliżu synagogi, gdzie dokonywano rozstrzeliwań. Grupę kilkunastu osób Niemcy wywieźli do Brzeska i tam rozstrzelali na miejscowym cmentarzu. Władze niemieckie wybrały też grupę kilkudziesięciu osób, którym nakazały porządkowanie i przeszukiwanie obszaru getta w celu zgromadzenia majątku pomordowanych, który uznawały w całości za własność Rzeszy Niemieckiej. Po wypełnieniu narzuconych zadań, również ta grupa została przez Niemców zamordowana – w grudniu 1942 r.