Nowa inicjatywa edukacyjna – projekt „Razem w Immuno-onkologii” w Tarnowie

Lekarze specjaliści ze Szpitala Wojewódzkiego im. świętego Łukasza w Tarnowie dołączyli do ogólnopolskiego projektu „Razem w Immuno-Onkologii”. To cykl szkoleń i działań edukacyjnych, które obejmują wszystkich zaangażowanych w leczenie nowotworów za pomocą przełomowej immunoterapii. Inicjatywa skierowana jest również do pielęgniarek, a także pacjentów i ich opiekunów.

Immunoterapia to innowacyjna metoda leczenia nowotworów, która aktywuje układ odpornościowy do walki z rakiem. W 2018 roku naukowcy, którzy pracowali nad mechanizmami jej powstania, otrzymali nagrodę Nobla, która potwierdza przełomowy charakter odkrycia. Immunoterapia dostępna jest w Polsce w ramach programów lekowych w leczeniu czerniaka, raka płuca, raka nerki, chłoniaka Hodgkina oraz nowotworów głowy i szyi.[1]

Obecnie prowadzonych jest ok. 1000 badań klinicznych immunoterapii w połączeniu z innymi lekami, co świadczy o jej potężnych możliwościach. Badania kliniczne mają doprowadzić do rozszerzenia wskazań. Immunoterapia określana jest mianem przyszłości medycyny – bez wątpienia to trend, który odgrywa coraz ważniejszą rolę we współczesnej onkologii. Podczas konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) stwierdzono, że immunoterapia zdominuje leczenie chorób nowotworowych i wkrótce prawdopodobnie będzie wykorzystywana w leczeniu nawet co drugiego nowotworu. W lutym 2016 roku ASCO uznało immunoterapię raka za największe osiągnięcie w onkologii minionego roku.[3] To właśnie dlatego tak istotne jest szerzenie wiedzy na temat immunoterapii i propagowanie jej nie tylko wśród środowiska medycznego, ale również pacjentów.

– W naszym ośrodku od niedawna możemy stosować immunoterapię u pacjentów z rakiem nerki, rakiem płuca i nowotworami głowy i szyi. Oczywiście ostateczna decyzja o wyborze tej przełomowej metody leczenia zależna jest od lekarza prowadzącego i pacjenta, a także od kryteriów włączenia do programu lekowego – mówi dr Renata Banaś, Kierownik Oddziału Onkologii Klinicznej z Pododdziałem Chemioterapii Szpitala Wojewódzkiego im. Świętego Łukasza w Tarnowie.

Immunoterapia dostępna jest w wielu ośrodkach Polsce, jednak nie wszystkie mają takie samo doświadczenie w jej stosowaniu. Największe kompetencje mają placówki leczenia kompleksowego, w których pacjentami opiekują się wielospecjalistyczne zespoły lekarzy. Chorzy mają w nich dostęp do wszystkich refundowanych terapii. Aby zoptymalizować wyniki leczenia immunoonkologicznego polscy eksperci stworzyli ogólnopolski program edukacyjny „Razem w Immuno-onkologii”. Projekt ma na celu podniesienie świadomości i wiedzy o immunoterapii całego środowiska medycznego, lekarzy, pielęgniarek oraz pacjentów i ich bliskich.

– Nowoczesne metody immunoterapii znajdują coraz większe zastosowanie w leczeniu przeciwnowotworowym. Najlepsze wykorzystanie immunoterapii wymaga posiadania pełnej wiedzy na temat wskazań, diagnostyki poprzedzającej kwalifikowanie chorych, postępowania podczas leczenia, w tym – działań koniecznych w przypadku występowania powikłań. Program RAZEM W IMMUNOONKOLOGII ma cel edukacyjny w każdym z wymienionych wyżej obszarów, a adresatami są lekarze i pielęgniarki oraz chorzy. Szkolenia mają charakter praktyczny z naciskiem na interaktywność uczestników w różnych ośrodkach prowadzących przeciwnowotworową immunoterapię – tłumaczy twórca programu, prof. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej.

Autorami inicjatywy są wybitni specjaliści leczenia onkologicznego: prof. Maciej Krzakowski (konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej), prof. Piotr Wysocki (prezes Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej), prof. Joanna Chorostowska-Wynimko (sekretarz generalny Europejskiego Towarzystwa Chorób Płuc European Respiratory Society), prof. Rafał Dziadziuszko (Kierownik Pracowni Teleradioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego), prof. Dariusz Kowalski (prezes Polskiej Grupy Raka Płuca), prof. Piotr Potemski (Kierownik Kliniki Chemioterapii Nowotworów UM w Szpitalu im. M. Kopernika w Łodzi), prof. Rodryg Ramlau (kierownik Katedry i Kliniki Onkologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu) oraz prof. Piotr Rutkowski (kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Centrum Onkologii). Projekt „Razem w Immuno-Onkologii” zainaugurowano podczas XXII Kongresu Polskiego Towarzystwo Onkologii Klinicznej w sierpniu 2019 roku.

W pierwszej fazie projekt skierowany jest do oddziałów onkologicznych, gdzie odbywają się szkolenia prowadzone przez wykładowców z ośrodków najbardziej doświadczonych w stosowaniu immunoterapii. Lekarze mają również możliwość odbycia stażu w takich ośrodkach. Dla pielęgniarek onkologicznych zorganizowano osobny cykl szkoleń.

–  W szkoleniu, które odbyło się w naszym szpitalu, udział wzięli wszyscy lekarze z mojego oddziału. Zaprosiliśmy też lekarzy pulmonologów i radioterapeutów. To bardzo ważne, ale specjaliści innych dziedzin mieli świadomość stosowanych przez nas nowych terapii. Zwłaszcza jeśli to do nich pierwszych trafiają pacjenci z nowotworami. Szkolenie przybliżyło nam immunoterapię jako skuteczną metodę leczenia. Pokazało, czego możemy się spodziewać po jej zastosowaniu oraz jak monitorować pacjentów. Program „Razem w Immuno-Onkologii” uważam za jak najbardziej zasadny. Wychodzi naprzeciw zarówno personelowi szpitala, jak też pacjentom i ich rodzinom – podsumowuje dr Renata Banaś.

Do tej pory odbyły się trzy szkolenia dla lekarzy i pielęgniarek (w Toruniu, Tarnowie i Jeleniej Górze), ale w planach są już kolejne, m.in. w Krakowie. Docelowo szkolenia w ramach projektu „Razem w Immuno-Onkologii” mają objąć ośrodki w całej Polsce.

W ramach projektu „Razem w Immuno-Onkologii” dla pacjentów został opracowany specjalny poradnik. Znajdują się w nim informacje dotyczące immunoterapii i działań niepożądanych, schematów postępowania i wszystkiego, co po zapoznaniu się z takim poradnikiem pozwoli choremu odpowiednio zadać pytanie lekarzowi oraz zgłosić takie działanie niepożądane, na które zapewne nie zwróciłby wcześniej uwagi. Poradnik dostępny jest w wersji drukowanej w ośrodkach stosujących tę metodę leczenia, a do ściągnięcia jest tutaj.

Immunoterapia przyniosła prawdziwą rewolucję w leczeniu nowotworów. Pacjenci, którzy do niedawna nie mieli szans na życie, dziś dzieki niej mogą je realnie przedłużyć. Ciągła edukacja i podnoszenie wiedzy o immunoterapii pozwoli lekarzom skuteczniej leczyć, a pacjentom czuć się bezpieczniej.