Tarnów: 3 miliony na remont żydowskiego cmentarza

– Renowacja tarnowskiego cmentarza żydowskiego jest jednym z 17 projektów, które będą realizowane dzięki konkursowi rozstrzygniętemu w grudniu 2016 roku. Właśnie wtedy Zarząd Województwa Małopolskiego zdecydował o rozdzieleniu wsparcia w łącznej wysokości aż 23,7 mln zł – przypomina wicemarszałek Stanisław Sorys.

2,24 mln zł z tej unijnej puli pomoże uratować niszczejący zabytkowy cmentarz żydowski w Tarnowie. Wiele z zaplanowanych tu prac jest już naprawdę pilnych – trzeba wyremontować ogrodzenie, odbudować zdewastowane alejki cmentarne, a także sprawić, by nekropolia była bardziej dostosowana do osób niepełnosprawnych. Na cmentarzu trzeba też jak najszybciej zainstalować oświetlenie, bo po zmroku jest tu kompletnie ciemno. Prace renowacyjne mają też objąć zabytkowe nagrobki – szacuje się, że uda się oczyścić i zabezpieczyć około setki macew. Specjaliści zadbają też o pomnik Dawida Beckera, remont czeka też tutejszy dom pogrzebowy (tzw. teharę) – po zakończeniu prac zostanie tu przygotowana specjalna wystawa, która będzie przybliżać turystom historię nekropolii i tarnowskich Żydów.

To nie wszystko – Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie chce także zadbać o lepszą promocję tego miejsca. Obecnie cmentarz odwiedza o ok. 50 osób. Po zakończeniu kompleksowej renowacji miejsce ma potencjał, by stać się większą atrakcją turystyczną. Już wiadomo, że na cmentarzu pojawią się tablice, które ułatwią jego zwiedzanie, planuje się też wydanie przewodnika po nekropolii – zarówno w wersji tradycyjnej oraz elektronicznej, w postaci aplikacji mobilnej.

Warto podkreślić, że tarnowski cmentarz żydowski to o jeden z najstarszych i najciekawszych cmentarzy w południowej Polsce, a także jedna z ważniejszych pamiątek po tej społeczności w regionie. Nekropolia przy ulicy Szpitalnej została założona ok. 1581 roku. Na powierzchni 3,2 ha znajduje się około 4 tysięcy zachowanych nagrobków. Najstarszy z nich, z 1677 roku, upamiętnia kaznodzieję Chaima, syna Icchaka. Obok tradycyjnych macew na tarnowskim cmentarzu można też odnaleźć nagrobki w bardziej oryginalnych formach – sarkofagów, ściętych trójkątów zwieńczonych sterczynami, obelisków, kolumn. Szczególnym miejscem jest masowa mogiła zamordowanych Żydów z tarnowskiego getta oraz kwatera wojskowa z okresu I wojny światowej. W roku 1976 żydowski cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.

Obecnie cmentarz jest w nienajlepszym stanie. Nekropolia została zdewastowana podczas II wojny światowej, kiedy to do umacniania dróg i chodników używano macew. Od 1988 roku, kiedy powstał Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej, we współpracy z prawnym opiekunem cmentarza, czyli Żydowską Gminą Wyznaniową w Krakowie, udało się przeprowadzić kilka drobniejszych renowacji i remontów.